अमेरिकाका नवनिर्वाचित राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले कार्यभार सम्हाल्नुभन्दा एक साताअघि इरानले फ्रान्स, बेलायत र जर्मनीसँग सोमबारदेखि आणविक परामर्श वार्ता गर्ने भएको छ ।

गत नोभेम्बरमा स्विट्जरल्याण्डको जेनेभामा तेहरान र तीन युरोपेली शक्तिराष्ट्रबीच भएको बुद्धिमत्तापूर्ण बैठकपछि दुई महिनाभन्दा कम समयमा इरानको आणविक कार्यक्रमबारे भएको यो दोस्रो चरणको वार्ता हो ।

जर्मनीको विदेश मन्त्रालयले एएफपीसँगको कुराकानीमा भनेको छ, ‘यो वार्ता होइन ।’ इरानले पनि यस पहललाई ‘परामर्श’ मात्र भएको बताएको छ । इरानको विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता इस्माईल बाकाईले सोमबार र मंगलबार हुने छलफलमा विभिन्न विषयमा आफ्ना–आफ्ना राय प्रकट हुने बताएका छन् । 

‘यी परामर्श वार्ताको मुख्य उद्देश्य इरानमाथि लगाइएको प्रतिबन्ध हटाउनु हो’, उनले भने, ‘इरानले पनि यो कुरा सुनिरहेको छ । यहाँ विपरीत पक्षहरूले विषयहरू उठाउन चाहन्छन् ।’

बिहीबार फ्रान्सको विदेश मन्त्रालयले फ्रान्स, बेलायत र जर्मनीले इरानी आणविक कार्यक्रमको कूटनीतिक समाधानका लागि काम गरिरहेको र यसको प्रगति अत्यन्त समस्याग्रस्त रहेको सङ्केत भएको बताएका छन् । जनवरी २० मा ह्वाइट हाउसमा ट्रम्पको आसन्न पुनरागमनको आलोकमा इरानको आणविक कार्यक्रमले नयाँ ध्यान केन्द्रित गरिरहेको बेला यो वार्ता भएको हो ।

आफ्नो पहिलो कार्यकालमा ट्रम्पले इरानविरूद्ध ‘अधिकतम दबाब’ को नीति अपनाएका थिए भने अन्ततः इरानको आणविक कार्यक्रममाथि प्रतिबन्ध लगाउने ऐतिहासिक आणविक सम्झौताबाट अमेरिकालाई फिर्ता गरेका थिए ।  

तेहरानले वासिङ्टनको बहिर्गमनसम्म सम्झौताको पालना गरेपनि पछि क्रमिकरूपमो आफ्नो प्रतिबद्धताबाट फिर्ता भएको थियो । त्यसपछि, पटकपटक भएका वार्ताहरूमा सन् २०१५ को आणविक सम्झौतालाई पुनर्जीवित गर्ने प्रयास असफल भएको छ र युरोपेली अधिकारीहरूले सम्झौतालाई तेहरानले पालना नगरेकोमा बारम्बार निराशा व्यक्त गर्दै आएका छन्।

गत साता फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोँले इरानको आणविक कार्यक्रमले हामीलाई ‘ब्रेकिङ प्वाइन्ट’ को नजिक पुर्याइरहेको बताए । इरानले उक्त टिप्पणीलाई ‘आधारहीन’ र ‘छलपूर्ण’ भन्दै आलोचना गरेको थियो ।

गत डिसेम्बरमा बेलायत, जर्मनी र फ्रान्सले तेहरानले कुनै विश्वसनीय आधारविना उच्च संवर्धित युरेनियमको भण्डारण ‘अभूतपूर्व स्तरमा’ बढाएको आरोप लगाएका थिए ।