नेपाली नर्सलाई रोजगारीका लागि बेलायत पठाउन माग गरिएको आवेदनमा नर्सको सङ्ख्या मागभन्दा कम आवेदन परेको छ । नेपाल सरकार र बेलायत सरकारबीच भएको सम्झौताअनुसार गत ४ साउनमा बेलायतमा नर्स पठाउनका लागि आवेदन खुला गरिएको थियो । आवेदन समय २० जुलाईदेखि अक्टोबर १९ सम्म तोकिएको थियो ।

तर, नेपाली नर्सलाई रोजगारीका लागि बेलायत पठाउन माग गरिएको आवेदनमा मापदण्ड पुगेका नर्सको सङ्ख्या मागभन्दा कम भएको हो । तर, योग्य आवेदन भने ७५ जनाको मात्रै परेको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले जनाएको छ । 

वैदेशिक रोजगार विभागको वैदेशिक रोजगार व्यवस्थापन शाखाका अधिकृत धनन्जयकुमार शाहले ७५ जनाको आवेदनको मात्रै मापदण्ड पूरा भएको जनाकारी दिए । उनका अनुसार आवेदनका लागि ७७१ जनाले अनलाइन फारम भरेका थिए । तर, ७५ जनाले मात्रै आवेदनका लागि आवश्यक पर्ने मापदण्ड अनुसारको कागजात पेस गरेको छन् ।

तीन महिना लामो समय तोकेर आह्वान गरिएको आवेदनमा न्यून सङ्ख्यामा मात्र आवश्यक कागजातसहित आवेदन दिइएको छ । सुरुवाती चरणमा एक सय जना नर्सलाई बेलायत लैजाने गरी दुई सरकारबीच जी टू जी सम्झौता भएको थियो । तर, मागभन्दा कम आवेदन भएपछि समस्या समाधानका लागि पाइलट प्रोजेक्टपछि भाषा स्कोरबारे नेपालले बेलायत सरकारसँग थप छलफल गर्ने भएको छ ।

मागभन्दा कम आवदेन पर्नुमा भाषा स्कोर कारक भएको जानकारहरू बताउँछन् । पाइलट प्रोगाममा मागभन्दा थोरैको मात्र मापदण्ड पुगेपछि भाषा स्कोरबारे बेलायत सरकारसँग थप छलफल गर्ने तयारी भएको रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालय वैदेशिक रोजगार व्यवस्थापन महाशाखाका उपसचिव डम्बरबहादुर सुनुवारले जानकारी दिए । ‘भाषा स्कोरकै कारण योग्य, अनुभवी नर्सहरूले अवसर नपाउने देखिएकाले स्कोरबारे नेपाल र बेलायत पक्षबीच छलफल गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ,’ उनले भने । 

उपसचिव सुनुवारका अनुसार पाइलट प्रोग्राम सुरु हुनु अगावै बेलायत सरकारसँग मापदण्डमा भाषा स्कोर ६.५ या ६ लाई मान्यता दिन प्रस्ताव गरिएको थियो । तर, बेलायत पक्षले भने आफ्नो न्यूनतम मापदण्ड नै न्यूनतम ७ रहेको उत्तर दियो । भाषा स्कोरकै कारण पाइलट प्रोगाममै माग गरिएको भन्दा कम नर्स योग्य भएपछि यो प्रोजेक्टपछि भाषा स्कोरका विषयमा थप छलफल गर्नुपर्ने देखिएको उनी बताउँछन् । 

आवेदन दिन इन्टरनेशनल इङ्लिश ल्याङ्वेज टेस्टिङ सिस्टम (आईएलटीएस)  र अकुपेस्नल इंग्लिस टेस्ट (ओइटी) भाषालाई अनिवार्य गरिएको थयो । आईएलटीएसमा कम्तीमा सात स्कोर र लिखितमा कम्तिमा ६.५ ल्याएको हुनुपर्ने माग गरिएको थियो भने ओइटी गरेको हकमा भने रिडिङ, लिस्निङ र राइटिङमा ग्रेड बी ल्याउनुपर्ने आवेदनमा उल्लेख गरिएको थियो । 

उपसचिव सुनुवारका अनुसार नोभेम्बर १ पछि वैदेशिक रोजगार विभागले प्रारम्भिक सूची बनाएर बेलायत पक्षलाई सूची पठाइनेछ । स्वास्थ्य परीक्षण, बीमालगायतका विषयमा तयारी गरिनेछ । 
२०२४ अप्रिलको पहिलो हप्तादेखि छानिएका नर्सलाई बेलायत पठाउन सुरु गरिने छ । बेलायत गएपछि नर्सहरूको ३ महिनाको परीक्षणकाल हुन्छ । त्यो समयमा उनीहरूले ब्यान्ड ४ को जागिर खाने र तलब मासिक २२९९ पाउण्ड हुनेछ । ३ महिनापछि त्यहाँको परीक्षा दिनुपर्छ र पास भएमा बेलायत सरकारको नियमअनुसार न्यूनतम ब्यान्ड ५ को जागिर पाउने र त्यहाँको नर्सिङ काउन्सिलमा दर्ता हुनेछन् । 

नर्सहरूले बेलायतमा ५ वर्ष काम गर्न पाउनेछन् । सुरुमा ३ वर्षको अवधिका लागि नर्सहरू बेलायत जाने र ३ वर्षपछि २ वर्ष म्याद थपिनेछ । ५ वर्षपछि नेपाल फर्कनै पर्ने लिखित सम्झौतामा उल्लेख गरिएको छैन । तसर्थ त्यसपछिका व्यवस्थाहरू बेलायतको नियमअनुसार हुनेछ ।  

पाइलट प्रोजेक्टपछिको उपलब्धिपछि अन्य स्वास्थ्यकर्मीलाई पनि अवसर दिने विषयमा आन्तरिक छलफल भइरहेको उपसचिव सुनुवारले जानकारी दिए । नेपालमै स्वास्थ्यकर्मीहरूको अभाव हुनसक्ने चिन्ता बढिरहेको सन्दर्भमा उनले नेपालको आवश्यकता अनुसार मात्रै बेलायतमा थप नर्स पठाइने सहमति भएको बताए । 

‘अहिले यति नै सङ्ख्यामा नर्स पठाउने भन्नेबारे सम्झौता भएको छैन । बेलायतमा नर्सको माग धेरै गरिएको छ । तर, नेपालमा अभाव गराएर बेलायतमा नर्स पठाउने सहमति भएको छैन,’ उपसचिव सुनुवारले भने । 

नेपाली नर्सहरू माग गरेको बेलायतले नेपालमा नै नर्स उत्पादनका लागि सहयोग गर्ने सरकारले जनाएको छ । साथै, समझदारीअनुसार नेपाली स्वास्थ्यकर्मीको क्षमता अभिवृद्धिका लागि आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोगसमेत बेलायतले गर्ने भएको हो ।