पछिल्लो समय स्थानीयस्तरमा आयोजना गरिने मेला–महोत्सवको आकर्षण स्थानीय उत्पादन नै बन्ने गरेको छ । स्थानीयस्तरमा विभिन्न अवसरमा आयोजना गरिने यस्ता मेला–महोत्सवमा सहरबजारका सामग्री राख्ने विगतको परम्परा अहिले आएर भने परिवर्तन भएको हो ।

गत महिना बागलुङबजारमा आयोजना गरिएको बागलुङ महोत्सवमा पनि यहाँका स्थानीयका साथै महोत्सवमा किनमेल गर्न अन्य जिल्लाबाट आएका नागरिक पनि यहाँको स्थानीय उत्पादनको खरिद गर्न झुम्मिएका थिए ।

त्यस महोत्सवको प्रमुख आकर्षण बनेको थियो, सिस्नोको पाउडर, बाँकोको गुन्द्रुक, भाँगो र जिल्लाको उत्पादन कालो भटमास । उता, राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले महोत्सवको उद्घाटन गरिरहँदा यता भने मेलाका सहभागी स्थानीय उत्पादन राखिएका ‘स्टल’ मा झुम्मिएका देखिन्थे । 

यस्तै भएको छ सोमबारबाट सुरु भएको तेस्रो जैमिनी महोत्सवमा पनि । जिल्लाको दक्षिणी भेगमा अवस्थित जैमिनी नगरपालिकाको मुकाम कुश्मीशेराबजारमा सहारा क्लब कुश्मीशेराले आयोजना गरेको महोत्सवमा पनि यहाँका स्थानीय एवं महोत्सव हेर्न र किनमेल गर्न अन्य जिल्लाबाट आएका नागरिकको आँखामा स्थानीय उत्पादन नै परेको छ । 

यही मेसोमा महोत्सवको उद्घाटनका लागि आएका गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डेलाई पनि आयोजकले यही कोसेली दिएका छन् । महोत्सवको उद्घाटन कार्यक्रम सकिएपछि अतिथिहरुलाई मायाको चिनो दिने त यहाँको प्रचलन नै हो । सोही बमोजिम मुख्यमन्त्री पाण्डेलाई पनि आयोजकले एक डाली चिनो दिएका थिए । 

डाली थियो, स्थानीय बाँसको चोयाले बुनेको र त्यसमा राखिएको कोसेली थियो, भाँगो, भटमास, बाँकोको गुन्द्रुक, सिस्नोको धुलो र आलुको चिप्स । जब उहाँलाई उपलब्ध गराइएको सो चिनोको जानकारी उद्घोषकले गराए, त्यसपछि मेलाका सहभागी र स्थानीयले बरर ताली बजाए । उनीहरु भन्दै थिए, 'मुख्यमन्त्रीज्यू, यो मायाको चिनो हाम्रा स्थानीय उत्पादन हुन् । यहाँले हाम्रा यी उत्पादनलाई गण्डकी प्रदेशमा मात्र होइन देशव्यापी रुपमा चिनाउनुपर्छ र यिनको उत्पादनलाई प्रवद्र्धन गर्नुपर्छ ।'

स्थानीय उत्पादनका विषयमा मुख्यमन्त्रीलाई जानकारी गराउने, प्रचार गर्ने र ध्यानाकर्षण गराउने काम आयोजकले एकैपटक गरे । जैमिनीका किसान आफैँले उत्पादन गरेका यी खाद्यवस्तु मुख्यमन्त्रीले मायाको चिनोका रुपमा मात्रै ग्रहण गरेनन्, यी उत्पादन बढाउने र बजारीकरण गर्ने प्रतिबद्धता पनि व्यक्त गरे । 

मायाको चिनो प्रदान गर्दै जैमिनी नगरपालिकाका उपप्रमुख हरिहर शर्माले भने, 'यो कोसेलीमार्फत मुख्यमन्त्रीलाई हाम्रो उत्पादनको चिनारी दिएका हौँ । यसले हाम्रा उत्पादनप्रति उहाँको रुचि जागोस् भन्ने हाम्रो उद्देश्य हो । नीति बनाउँदा, बजेट बनाउँदा हाम्रा उत्पादनले उहाँलाई झक्झकाउँछन् भन्ने हामीलाई विश्वास छ । यो हाम्रा उत्पादनको प्रचार गर्ने नयाँ शैली पनि हो र मायाको चिनो दिँदा काम लाग्ने चिज दिउँ भन्ने सन्देश पनि हो ।'

डाली हातमा लिएपछि मुख्यमन्त्रीको हाउभाउ हेर्दा लाग्थ्यो–मायाको चिनो भनेपछि कुनै आयातित सामग्री वा सजावटको सामग्री होला भन्ने उनले ठानेका थिए । 'मुख्यमन्त्रीजी हामीले यहाँलाई हाम्रै उत्पादन उपहार दिएका छौँ,' कार्यक्रम उद्घोषण गरिरहेका स्थानीय शिक्षक नवीनप्रताप जिसीले भने, 'हाम्रा किसान दाजुभाइको मिहिनेत मुख्यमन्त्रीलाई दिन पाउनु हाम्रो गौरवको कुरा हो, यो चिनोका अनेक सन्देश छन् । यहाँले बुझिदिनुहोला ।' 

जैमिनी नगरपालिका–३ दमेकका किसानले तयार गरेको जंगली बाँकोको गुन्द्रुक, सिस्नोको पाउडर, दमेककै भाँगो र पैयुँथन्थापको भटमास तथा दमेककै आलुको चिप्स सो डालीमा राखिएको थियो । स्थानीय मेला महोत्सवको उद्देश्य स्थानीय उत्पादनको प्रवद्र्धन गर्नु र त्यहाँको कला र संस्कृतिको जगेर्ना गर्नु हो । यही उद्देश्य अनुसारको शैली जैमिनी महोत्सवका आयोजकहरुले पनि अपनाएको देखिएको छ ।